MA Ceiltis agus Litreachas na Beurla

Ionnsaich mu mu chànanan, litreachasan agus cultaran nan saoghal Ceilteach cho math ri sgrìobhadh bho fharsaingeachd de cultaran na Beurla agus bho gach linn chudromach ann an eachdraidh.

Íre: Fo-cheumnach

Cuspair: Ceiltis

Bliadhna inntrigidh: 2026

Prìomh-fhiosrachadh

Sgoil: Litreachasan, Cànanan is Cultaran

Colaiste: Ealain, Daonnachdan is Saidheansan Sòisealta

Còd UCAS: QQH5Duais: MA (Urram)Faid: 4 bliadhna
Lìbhrigeadh: Làn-ùine
Àite sgrùdaidh: Prìomh Àrainn an Oilthigh
Mìos tòiseachaidh: An t-Sultain 2026
Ionnsachadh thall thairis: Ri fhaighinnA bheil barantachadh: Chan EilGrèis-gnìomhachas ann: Chan Eil

Tar-shealladh

Mun phrògram ceuma

’S e Dùn Èideann ciad Baile Litreachais na Cruinne aig UNESCO. Fad linntean, tha e air a bhith na dhachaigh agus na bhrosnachadh sgrìobhaidh do dh’iomadh sgrìobhadair cliùiteach. Tha coimhearsnachd Ghàidhlig a tha air a bhith stèidhichte bho chionn fhada agus saoghal cultarach beothail ann am prìomh bhaile na h-Alba.

Tha am program co-urraim seo a’ toirt cothrom dhut a bhith ag ionnsaichidh tu mu chànanan, litreachasan agus cultaran nan saoghal Ceilteach, cho math ri sgrìobhadh bho fharsaingeachd de cultaran na Beurla agus bho gach linn chudromach ann an eachdraidh.Tha na goireasan an Dùn Èideann airson nan cuspairean sin air leth math.

Nuair a cheumnaicheas tu, bidh measgachadh agad de dh’fhoghlam cultarach farsaing agus de dh’eòlas sònraichte den t-seòrsa anns am bi fastaichean air feadh an t-saoghail a’ cur luach.

Ceiltis

Ma nì thu Ceiltis ann an Oilthigh Dhùn Èideann, ionnsaichidh tu mu dheidhinn cultar na Gàidhlig thar nan linntean bho na Meadhan Aoisean chun an 21mh linn.

Bidh sinn a’ tabhann chùrsaichean ann an cànanan, litreachasan, eachdraidhean agus cultaran an t-saoghail Cheiltich aig gach ìre den phrògram ceithir bliadhna againn.  

Tha roghainn agad Gàidhlig na h-Alba ionnsachadh agus comas adhartach a thogail sa chànan. Cuiridh sinn na diofar chlasaichean againn ann am Bliadhna 1 air dòigh gus am bi iad freagarrach airson a h-uile ìre de dh’eòlas air a’ Ghàidhlig agus airson daoine aig nach eil Gàidhlig sam bith.

Tha roghainn de shlighean tron phrògram a’ toirt cothrom dhut a bhith a’ leantainn nan cuspairean, linntean agus raointean eòlais ann an Ceiltis anns a bheil ùidh agad.

A bharrachd air traidisean litreachais meadhan-aoiseil ann an Seann Ghaeilge agus Cuimris nam Meadhan Aoisean, tha ar cuid eòlais a’ gabhail a-steach:

  • traidisean làidir a’ bheòil-aithris a chaidh a chlàradh bhon 18mh air adhart
  • bàrdachd bho linn òir litreachas na Gàidhlig
  • sgrìobhadh, òrain agus mheadhanan san latha an-diugh ann an Alba is Èirinn na Gàidhlig, agus anns a’ Chuimrigh
  • sòiseo-chànanachas, poileasaidh cànain agus ath-bheothachadh cànain

Litreachas na Beurla

Bidh thu ag ionnsachadh anns an roinn Litreachas Beurla às sine san RA, tè dè na roinnean as sine san t-saoghal.

Gheibh thu na sgilean riatanach a tha a dhìth airson dlùth leughadh sgrùdail a dhèanamh air litreachas: bàrdachd, dràma agus rosg.

Bheir sinn sùil air na co-theacsan cultarach aig sgrìobhadh sa Bheurla bho dheireadh nam Meadhan Aoisean chun an latha an-diugh.

Aig ìre urraim, taghaidh tu cùrsaichean a rèir d’ ùidh fhèin ann an cuspairean, amannan no gnèithean litreachais sònraichte.

Le bhith a’ cur ionnsachadh litreachais agus Ceiltis còmhla san dòigh seo, tha e a’ sealltainn gu bheil thu fosgailte do bheachdan agus lèirsinnean eile, rud a tha ro-chudromach ann an iomadh cùrsa-obrach agus anns a’ mhargaidh-obrach chruinneil.

Dè cho fada ’s a bheir e gus am prògram ceuma seo a chrìochnachadh

’S e prògram 4 bliadhna a tha seo. Bheir seo dhut roghainn agus sùbailteachd nad chuid ionnsachaidh, a’ toirt ùine dhut gus coimhead air diofar roghainnean, faighinn a-mach dè tha a’ còrdadh riut agus gus do sgilean a thogail. ’S iad a’ chiad dà bhliadhna na bliadhnaichean ro-urraim agad. Bidh iad mar dheagh bhunait dhut sna cuspairean agad.

A bharrachd air na prìomh chùrsaichean agad, cuiridh tu ris an fhoghlam agad agus ri seata nan sgilean agad le bhith a’ taghadh chùrsaichean roghainneil bho raon de chuspairean. Bheir seo cothrom dhut cur ri do mhothachadh eadar-chultarach ann an raointean eile de na h-ealainean, daonnachdan agus saidheansan sòisealta.

’S iad an da bhliadhna mu dheireadh agad na bliadhnaichean urraim agad Nì thu cùrsaichean a rèir cuspairean, amannan no dòighean-obrach anns a bheil ùidh agad.  Ma tha thu air roghnachadh Gàidhlig na h-Alba ionnsachadh, thèid thu air adhart gu ionnsachadh cànain adhartach sna bliadhnaichean seo.

Mar a tha prògram co-urraim ag obair

Nì thu an dà chuid Ceiltis agus Litreachas na Beurla gu ìre ceuma, a bharrachd air a bhith a’ dèanamh chùrsaichean roghainneil ann am Bliadhnaichean 1 agus 2.

Tha an dà chuspair stèidhichte ann an Sgoil nan Litreachasan, Cànanan is Cultaran (LLC). Bidh an teagasg agad a’ tachairt ann an agus faisg air prìomh thogalaichean LLC ann am Prìomh Àrainn an Oilthigh.

Rangachadh a’ phrògraim

  • 3s àite san RA airson Nuadh-chànanan
  • 3s àite san RA airson Cànan agus Litreachas na Beurla
  • 4mh àite san RA ann an raon chuspairean farsaing nan Ealainean is  Daonnachdan 

Rangan bho QS World Rankings a rèir Cuspair 2024

Sochairean a’ phrògraim

  • Nì thu ceum thairis air ceithir bliadhna, a’ toirt dhut roghainnean agus sùbailteachd 
  • Ionnsaich ann am meadhan prìomh bhaile na h-Alba. 
  • Feuch diofar chuspairean anns a’ chiad dà bhliadhna agad. 
  • Gabh ann an comainn co-cheangailte ris na cuspairean mu bheil thu ag ionnsachadh. 
  • Dèan sgrùdadh air leabharlannan agus cruinneachaidhean air leth. 
  • Bidh cothrom agad sgrìobhadh cruthachail agus foillseachadh fheuchainn.

Riatanasan inntrigidh

Cìsean is maoineachadh

Cìsean teagaisg

Thoir sùil air na cìsean teagaisg airson aon bhliadhna acadaimigeach den phrògram seo.

Cìsean teagaisg airson a’ phrògraim seo (ann am Beurla)

Cosgaisean a bharrachd

Tha e buailteach gum bi cosgaisean a bharrachd ann ma thaghas tu a bhith ag ionnsachadh thall thairis ann am Bliadhna 3.

Àite-còmhnaidh agus cosgaisean bith-beò

Feumaidh tu do chosgaisean àite-còmhnaidh agus bith-beò a phàigheadh tron phrògram agad air fad.

Tha sinn a’ meas gun cosgadh aon oileanach eadar £920 agus £2,257 air cosgaisean bith-beò gach mìos aig a char as motha, a rèir far a bheil iad a’ fuireach.

Tha an tuairmse seo a’ gabhail a-steach:

  • cuid-oidhche
  • biadh
  • bilean ghoireasan
  • siubhal taobh a-staigh Dhùn Èideann
  • cosgaisean slàinte is sunnd

Faic fios nas mionaidiche de chosgaisean bith-beò (ann am Beurla)

Sgoilearachdan agus maoineachadh

Fiosrachadh maoineachaidh

Gheibh thu fiosrachadh mionaideach mun taic ionmhais a tha ri faighinn, stèidhichte air far a bheil thu a’ fuireach, anns an earrainn maoineachaidh againn.

Maoineachadh (ann am Beurla)

Mion-fhiosrachadh mun phrògram

Na bhios tu ag ionnsachadh

Bliadhna 1

Ceiltis

Taghaidh tu co-dhiù aon de na slighean a leanas tro thaobh Ceilteach do phrògraim:

  • Slighe na Gàidhlig
  • Slighe sìobhaltachd Cheilteach 

Ma tha ùidh agad anns an dà shlighe, faodaidh tu co-dhùnadh cùrsaichean a dhèanamh bhon dà chuid. 

Slighe na Gàidhlig

Ma ghabhas tu slighe a’ chànain, bidh an cùrsa a nì thu a rèir na h-ìre de Ghàidhlig a th’ agad mar-thà.

Mur a robh eòlas sam bith agad air a’ chànan roimhe, gheibh thu misneachd ann a bhith a’ bruidhinn agus a’ sgrìobhadh na Gàidhlig le bhith a’ dèanamh a’ chùrsa Gàidhlig 1A againn.

Mas e neach-labhairt adhartach a th’ annad, neartaichidh an cùrsa Gàidhlig 1B againn do chuid eòlais air litreachas na Gàidhlig agus cuiridh e ri do sgilean cànain.

Slighe sìobhaltachd Cheilteach

Tha dà chùrsa ann an slighe nan sìobhaltachdan Ceilteach:

  • Sìobhaltachd Cheilteach 1A: Borbairean, Naoimh agus Sgoilearan
  • Sìobhaltachd Cheilteach 1B: Aintighearnas, Atharrachadh agus Ais-èirigh 

Còmhla, tha iad a’ feuchainn ri cànanan Ceilteach an àm a dh’fhalbh agus an latha an-diugh - a chur ann an co-theacsa eachdraidheil agus co-aimsireil nas fharsainge.

Air na cùrsaichean seo, tòisichidh tu air sgrùdadh air Eòlas Ceiltis anns na meadhan-aoisean agus san latha an-diugh. Tha seo a’ gabhail a-steach beachdachadh air a’ bhuaidh a tha aig Ceilteachas san latha an-diugh air mar a thathar a’ tuigsinn an àm a dh’fhalbh.

Tha cothrom ann cuideachd cùrsa ann an sìobhaltachd Cheilteach a dhèanamh còmhla ris a’ chùrsa bhunaiteach ionnsachaidh cànain againn, Bun-eòlas air a’ Ghàidhlig agus a Cultar.

Litreachas na Beurla

Nì thu dà chùrsa eòlas litreachais.  Bheir iad seo dhut na sgilean riatanach a tha a dhìth airson dlùth leughadh sgrùdail a dhèanamh air:

  • bàrdachd
  • dràma
  • rosg

 Leughaidh tu pìosan litreachais a chaidh a sgrìobhadh sa Bheurla bho air feadh an t-saoghail, agus ionnsaichidh tu mu ghrunn bheachdan mu nàdar agus adhbhar sgrùdadh litreachais.

Cùrsaichean roghainneil

Cuiridh tu crìoch air do chuid ionnsachaidh le cùrsaichean a thaghas tu bhon fharsaingeachd de chùrsaichean a bhios Oilthigh Dhùn Èideann a’ toirt seachad.

Ma tha thu airson an dà shlighe a dhèanamh ann an Ceiltis, bidh co-dhiù aon de na roghainnean agad air a tharraing bho chùrsaichean an dàrna cuid ann an Ceiltis no Gàidhlig na h-Alba.

Tha iad seo a’ gabhail a-steach - ach chan ann a-mhàin - cùrsaichean ann an:

  • Eitn-eòlas na h-Alba
  • Cànanachas, agus saidheansan cànain
  • Cànanan agus cultaran Eòrpach
  • Eòlas Àiseanach
  • Eòlas Ioslamach agus an Ear Mheadhanaich
  • gnìomhachas, eaconamas agus informataigs
  • poilitigs, poileasaidh sòisealta, daonn-eòlas sòisealta agus dàimhean eadar-nàiseanta

Bliadhna 2

Ceiltis

Faodaidh tu taghadh eadar a bhith a’ dèanamh na Gàidhlig, no a bhith a’ dèanamh Litreachasan Ceilteach. Air no, faodaidh tu leantainn ort a’ dèanamh an dà shlighe, gu h-àraidh ma tha thu airson cùrsaichean Ceiltis an latha an-diugh agus meadhan-aoiseil a ghabhail anns na bliadhnaichean urraim agad.

Slighe na Gàidhlig

Ma rinn thu Gàidhlig 1A ann am Bliadhna 1, gabhaidh tu Gàidhlig 2A. Ma rinn thu Gàidhlig 1B ann am Bliadhna 1, gabhaidh tu Gàidhlig 2B. 

San dà chùis, cuiridh tu ris na sgilean cànain agad agus ionnsaichidh tu mu structar cànanach. Ionnsaichidh tu barrachd cuideachd mu litreachas agus cultar na Gàidhlig , ag ionnsachadh mu rosg agus bàrdachd.

Slighe nan litreachasan Ceilteach 

Ma ghabhas tu air an t-slighe seo, gheibh thu sealladh farsaing air prìomh ghnèithean litreachais agus theacsaichean bhon t-saoghal Cheilteach. Bidh an dà chùrsa againn a’ coimhead air litreachasan bho dhiofar amannan agus àiteachan, mar a leanas:

  • Gaisgich, Iongnaidhean, Naoimh agus Mòr-sgeulan - a’ gabhail a-steach stuthan Cuimris is Èireannach meadhan-aoiseil.
  • Tha Òrain, Claidheamhan, Reubaltaich agus Ath-bheothachadh a’ toirt sùil air teacsaichean bho Alba na Gàidhlig agus bho Èirinn na Gàidhlig Tràth san Nua-linn agus san latha an-diugh.

Tha na teacsaichean air an leughadh ann an eadar-theangachadh Beurla.

Litreachas na Beurla

Tòisichidh tu air eòlas litreachas na Beurla anns na co-theacsan cultarail is eachdraidheil aige tro sgrùdadh air litreachas bho dheireadh nam Meadhan Aoisean gu meadhan an Fhicheadamh Linn.

Nì na cùrsaichean seo sgrùdadh air a’ cheangal eadar teacsaichean litreachais agus a bhith a’ cruthachadh chultaran nàiseanta, eadar-nàiseanta agus ìmpireil.

Cùrsaichean Roghainneil

Mar Bhliadhna 1, bidh thu a’ taghadh bho fharsaingeachd de chùrsaichean roghainneil.

Faodaidh tu roghnachadh a 'sgrùdadh cuspair bho Bhliadhna 1, gu sònraichte ma tha thu a’ dèanamh an dà shlighe de phrògram na Ceitlis, no rudeigin gu tur eadar-dhealaichte a dhèanamh.

Bliadhna 3

Is e seo a’ chiad de na bliadhnaichean ‘urram’ agad, far am bi thu a’ speisealachadh anns na taobhan de na cuspairean agad anns a bheil ùidh le bhith a’ taghadh bho raon de chùrsaichean.

Ceiltis
Cùrsaichean an latha an diugh

Tha na cùrsaichean seo rim faighinn do dh’oileanaich a rinn Gàidhlig na h-Alba ann am Bliadhnaichean 1 agus 2. Tha iad a’ coimhead air taobhan litreachais, cultarach agus eachdraidheil de dh’Alba is Èirinn na Gàidhlig - mar eisimpleir cànanachas agus sòiseo-chànanachas bho mun bliadhna 1600 chun an latha an-diugh.

Ma nì thu cùrsaichean cànain adhartach, ionnsachaidh tu a bhith a’ bruidhinn agus a’ sgrìobhadh le misneachd ann an Gàidhlig na h-Alba mu ghrunn chuspairean a’ gabhail a-steach cùisean an latha agus cùisean cultarail a’ cleachdadh briathrachas, gràmar agus gnàthasan-cainnte iomchaidh. 

Cùrsaichean cànain adhartach

Bheir na cùrsaichean seo dhut eòlas air Seann Ghaeilge agus Cuimris Mheadhan-aoiseil.

Tha iad rim faighinn dhan a h-uile oileanach air a’ phrògram, agus cuiridh iad ris an eòlas agad air litreachas, eachdraidh is cultar.

Litreachas na Beurla

Nì na cùrsaichean seo sgrùdadh air diofar linntean litreachais, cuspairean agus dòighean-obrach. Mar as trice bidh sinn a’ tabhann raon farsaing de chùrsaichean mar roghainnean airson Bliadhnaichean 3 is 4, a rèir do raon ùidhe agus eòlas ar luchd-obrach.

Ma tha ùidh shònraichte agad ann an sgrìobhadh bho agus mu na dùthchannan Ceilteach, mar as trice bidh cùrsaichean litreachais anns na bliadhnaichean urraim a’ gabhail a-steach:

  • Dùn Èideann ann am Ficsean
  • Haunted Imaginations: Alba agus an t-os-nàdarra
  • Bàrdachd Albannach: Nua-bhàrdachd agus bàrdachd cho-aimsireil
  • Ath-bheothachadh Ceilteach: Sgrìobhadh air an Iomall, 1890-1939
  • Joyce agus stoidhle
  • Bàrdachd agus Èirinn a Tuath

Bliadhna 4

Is e seo an dàrna bliadhna de na bhliadhnachan Urraim agad, nuair a chumas tu ort a’ speisealachadh. 

Taghaidh tu barrachd chùrsaichean aig ìre urraim an darna cuid bho thaobh ùr-nodha no taobh meadhan-aoiseil a’ phrògram Ceiltis agus bho Litreachas na Beurla.  

Nì thu tràchdas cuideachd, a bheir dhut cothrom rannsachadh domhainn a dhèanamh air cuspair.

Structar a' phrògraim

Bidh na cùrsaichean as urrainn dhut dèanamh eadar-dhealaichte bho bhliadhna gu bliadhna agus dh’fhaodadh iad a bhith eadar-dhealaichte airson na bliadhna inntrigidh agad. 

Is urrainn dhut faighinn a-mach na cùrsaichean a dh’fhaodadh tu dèanamh le bhith a’ coimhead air an fhiosrachadh cùrsa as ùire airson a’ phrògraim seo. 

Structar a' phrògraim (2024/25) [anns a' Bheurla]

Ionnsachadh thall thairis

Ann am Bliadhna 3, dh’fhaodte gum bi cothrom agad a’ bhliadhna a chur seachad ag ionnsachadh thall thairis tro phrògram iomlaid eadar-nàiseanta an Oilthigh. Tha cothroman goirid agus bhiortail cuideachd airson a bhith ag ionnsachadh no ag obair thall thairis tro na ceithir bliadhna, a’ gabhail a-steach thairis air mìosan an t-samhraidh.

Dè na roghainnean a th’ agam airson a bhith a’ dol thall thairis? [sa Bheurla]

Teagasg agus measadh

Teagasg

Tha an t-Oilthigh na àite airson na h-amasan agad fhèin a phlanadh fo stiùireadh sgileil, a bhith ri sgrùdadh neo-eisimeileach agus ann am buidhnean, agus a bhith a’ meòrachadh air do chuid ionnsachaidh tron cheum agad air fad.

Tha an dòigh-obrach againn a thaobh ionnsachadh is teagasg gnìomhach, in-ghabhalach agus air a stiùireadh le ceistean, agus mar sin dh’fhaodte gum bi e eadar-dhealaichte bho na dh’fhiosraich thu san sgoil. Cuidichidh e thu gus na sgilean a thogail airson beatha às dèidh an oilthigh, agus stiùiridh sinn thu tro na ceumannan bho aon ìre chun na h-ath ìre.

A rèir meud do bhuidheann bliadhna, agus dè na cùrsaichean roghainneil a nì thu, mar as trice bidh na clasaichean agad ann an trì roinnean-seòrsa:

  • òraidean
  • clasaichean
  • seiminearan

A bharrachd air na clasaichean sin, agus gus a’ chuid as motha fhaighinn às na cùrsaichean agad, feumaidh tu leughadh fad is farsaing a dhèanamh.

Bidh sinn a’ dèanamh feum mòr de na goireasan claisneachd is lèirsinneach againn, agus thèid do bhrosnachadh cuideachd gus stuthan air-loidhne a chleachdadh.

Òraidean

Bidh a h-uile oileanach air cùrsa a’ dol gu òraidean, mar as trice aig an aon am. Tha iad air an lìbhrigeadh mar thaisbeanaidhean eadar-ghnìomhach a dh’fhaodadh a bhith a’ gabhail a-steach stuthan lèir-chlaisneach.

Bidh acadaimigeach sgilean a’ toirt seachad nan òraidean. Tha iad air an dealbhadh gus do stiùireadh tron chùl-fhiosrachadh, ceistean agus deasbadan co-cheangailte ris a’ chuspair mu bheil thu ag ionnsachadh.

Clasaichean

Tha buidhnean tutorial nas lugha Tha iad cuideachd air an stiùireadh le acadaimigeach, ach an seo tha barrachd cuideam air na tha thu fhèin a’ smaoineachadh mun chuspair. Mar sin, tha clasaichean a’ toirt cothrom dhut bruidhinn agus leudachadh air na dh’ionnsaich thu sna h-òraidean.

Ma thaghas tu cùrsaichean a dhèanamh ann an Gàidhlig na h-Alba, bheir clasaichean cànain cothrom dhut na sgilean cànain agad a thoirt air adhart ann an raon de ghnìomhan san t-saoghal dha-rìribh fo stiùir tidsear cànain sgileil.

Mar as trice bidh na clasaichean seo a’ gabhail a-steach sgilean leithid leughadh, sgrìobhadh, èisteachd agus labhairt – agus iad uile a’ gabhail a-steach a bhith ag ionnsachadh gràmar agus ga chur gu feum.

Seiminearan

Bidh seiminearan a’ measgachadh feartan de dh’òraidean agus de chlasaichean. A-rithist, tha iad air an dealbhadh gus brosnachadh gun gabh thu pàirt gnìomhach ann an ionnsachadh.

Air cuid de chùrsaichean, bidh seiminearan agad an àite òraidean, gu sònraichte anns na bliadhnaichean urraim agad (Bliadhnaichean 3 agus 4).

Measadh

Thèid do mheasadh tro mheasgachadh de dh’obair-chùrsa agus de dheuchainnean.

Mar as trice bithear a’ dèanamh obair-cùrsa tron bhliadhna air fad, ach thèid deuchainnean a chumail aig deireadh bloc teagaisg.

Tha obair-cùrsa uaireannan ann an diofar chruthan gus cothrom a thoirt dhut diofar sgilean a chleachdadh. Mar eisimpleir, dh’fhaodte gun tèid iarraidh ort:

  • aiste, lèirmheas, post bloga, pìos beachd no iris ionnsachaidh a sgrìobhadh
  • pìos sgrìobhaidh, film no meadhanan eile a sgrìobhadh, a’ gabhail a-steach tro leughadh dlùth
  • òraid no taisbeanadh goirid a thoirt seachad
  • pod-chraoladh no bhidio a chlàradh
  • postair no taisbeanadh a dhealbhadh

Ma tha thu a’ dèanamh na Gàidhlig, bidh na deuchainnean a’ gabhail a-steach deuchainnean labhairteach gus na sgilean labhairt agad a dhearbhadh.

Anns a’ bhliadhna mu dheireadh agad, nì thu tràchdas cuideachd.

Taic airson do chuid ionnsachaidh

A bharrachd air an luchd-teagaisg agus an luchd-obrach eile a chì thu bho latha gu latha, tha tòrr dhòighean ann air cuideachadh fhaighinn le do chuid ionnsachaidh, a’ gabhail a-steach tro Institiud Leasachadh Acadaimigeach an Oilthigh (Institute for Academic Development - IAD).

Tha sgeamaichean taic co-leithid a’ toirt oileanaich bho dhiofar bhuidhnean bliadhna còmhla gus cuideachadh a thoirt do chàch a chèile le sgilean sgrùdaidh no cuspairean sònraichte.

Far am bi thu ag ionnsachadh

Àite sgrùdaidh

Nuair a bhios tu san àrainn, cuiridh tu a’ mhòr-chuid den ùine agad seachad ann am Sgìre Mheadhanach Oilthigh Dhùn Èideann - sa chlas, san leabharlann, no ann am fear den iomadh àite sòisealta is taic aig an Oilthigh.  

Tha an Sgìre Mheadhanach suidhichte air oir Seann Bhaile eachdraidheil Dhùn Èideann, air a chuairteachadh le tòrr àiteachan uaine. 

Goireasan acadaimigeach

Leabharlannan agus cruinneachaidhean

Tha na goireasan againn airson na Ceiltis air leth math. Sa mhòr-chuid, tha iad gan cumail ann an trì làraichean timcheall air Ceàrnag Sheòrais ann am Prìomh Àrainn an Oilthigh:

  • Prìomh Leabharlann an Oilthigh agus a Ionad airson Cruinneachaidhean Rannsachaidh
  • Sgoil nan Litreachasan, Cànanan is Cultaran (LLC) agus Leabharlann Clas na Ceiltis aice
  • Tasglann Sgoil Eòlais na h-Alba agus Leabharlann Eòlas na h-Alba aice

Lorgaidh tu na leanas anns na làraichean seo:

  • còrr is 400,000 leabhar tearc
  • sia cilemeatair de thasglannan agus làmh-sgrìobhainnean
  • 33,000 clàraidhean de dh’òrain, de cheòl, de sgeulachdan agus de rannan ann an Scots, Gàidhlig is Beurla, san Tasglann a bharrachd air clàraidhean ann an dualchainntean a tha a-nis air a dhol à bith
  • na mìltean de dh’obraichean ealain, ionnsramaidean ciùil eachdraidheil agus nithean eile
  • na mìltean de dhealbhan-camara agus sgrìobhainnean eachdraidheil nach fhaicear gu tric ann cuideachd, a tha a’ glacadh taobhan sònraichte is làitheil de chultar is dualchas na h-Alba

Am measg prìomh ghioreasan airson na Ceiltis, tha:

  • Cruinneachadh MacGilleMhìcheil-MhicBhàtair
  • Cruinneachadh Dhòmhnaill MhicFhionghuin
  • Cruinneachadh Dhaibhidh Laing

Tha mòran de Chruinneachaidhean Sònraichte an Oilthigh ann an cruth didseatach agus rim faighinn air-loidhne bhon Ionad Ghoireasan sàr-mhath againn, sna deuchainn-lannan coimpiutaireachd agus ann an àiteachan obrach sònraichte ann an LLC.

Ionadan airson rannsachadh, teagasg agus com-pàirteachadh

Tro Bhuidheann Rannsachadh Algorithmic na Gàidhlig (GARG), sgioba eadar-nàiseanta a tha a’ rannsachadh theicneòlasan an latha an-diugh airson na Gàidhlig, stiùirich sinn cruthachadh a’ chiad shiostam Aithneachaidh Cainnt Fèin-obrachadh san t-saoghal dhan Ghàidhlig.

Leugh an t-artaigeal againn air na tha Aithneachadh Cainnt Fèin-obrachail a’ ciallachadh do Ghàidhlig na h-Alba san àm ri teachd

Bidh sinn ag obair gu dlùth le Bòrd na Gàidhlig, a’ bhuidheann leasachaidh Ghàidhlig nàiseanta, air a bheil an t-Àrd-ollamh Rob Dunbar na Bhall Bùird (2023 gu 2027). Tha Rob cuideachd na bhall air Comataidh nan Eòlaichean air Cairt Eòrpach nam Mion-chànanan – an t-aon chùmhnant san t-saoghal a tha air a dhealbhadh gus cànanan roinneil is mion-chànanan a dhìon agus a bhrosnachadh agus gus leigeil le luchd-labhairt an cleachdadh an dà chuid ann am beatha phrìobhaideach agus phoblach.

Tha sinn nar dachaigh do phròiseact agus lìonra SWINC (Sgrìobhadh Albannach san Naoidheamh Linn Deug - Scottish Writing in the Nineteenth Century), a bhrosnaicheas mothachadh air beairteas agus iomadachd sgrìobhadh is cultar na h-Alba san 19mh linn.

Is sinne an t-ionad Albannach aig na Collected Letters of Thomas and Jane Welsh Carlyle, deasachadh Duke-Edinburgh, fear de na prìomh phròiseactan deasachaidh ann an eòlas Bhictòrianach san leth-cheud bliadhna mu dheireadh.

Tha sinn nar co-obraichean ann an Lìonra Daonnachdan Àrainneachd Dhùn Èideann agus tha na comasan againn anns na Daonnachdan Didseatach a’ sìor fhàs. Mar eisimpleir, tha sinn air an dà ìre de LitLong a stiùireadh, pròiseact cruth-atharrachaidh didseatach gus mapadh eadar-ghnìomhach a dhèanamh air na dòighean anns an robh Dùn Èideann na shuidheachadh ann an litreachais thairis air còig linntean.

Slighean dreuchdail agus rannsachadh a bharrachd

Slighean dreuchdail

Sgilean agus eòlas

Tha ceumnachadh le ceum MA bho Oilthigh Dhùn Èideann a’ nochdadh tapachd, sùbailteachd agus neart inntleachdail.   

Bidh na sgilean as urrainn dhut a thaisbeanadh do luchd-fastaidh a’ gabhail a-steach:

  • comas air prìomh bhun-bheachdan a thuigsinn, a mhion-sgrùdadh agus a chur an cèill
  • a bhith ag obair air diofar sheòrsaichean phròiseactan le cinn-latha
  • a bhith ag obair an dà chuid gu neo-eisimeileach agus mar phàirt de bhuidheann

A bharrachd air na buadhan seo, tha ceumnachadh ann an Ceiltis a’ sealltainn gu bheil tuigse adhartach agad air cultaran is sòisealtasan eile agus mar a tha iad a’ toirt cruth air an t-saoghal againn. Bheir seo dhut an Comas Eadar-chultarach anns a bheil fastaichean a’ cur luach gu h-eadar-nàiseanta.

Cothroman ionadail agus cruinneil

Mar thoradh air ruigsinneachd eadar-nàiseanta a tha a’ sìor fhàs, tha àireamhan cunbhalach de luchd-labhairt is luchd-amas dealasach ùra aig cànanan, litreachasan agus cultaran Ceilteach.   

Ann an Alba, tha leasachaidhean mar Achd na Gàidhlig (Alba) 2005, cruthachadh BBC Alba (an t-seirbheis telebhisean didseatach Gàidhlig), agus leudachadh leantainneach ann am foghlam tro mheadhan na Gàidhlig air iarrtas a thogail airson luchd-labhairt Gàidhlig le deagh fhoghlam agus eòlaichean air cultar Ceilteach. Ann an cuid de raointean, tha barrachd obraichean Gàidhlig ann na tha ann de dhaoine leis na teisteanan gus an lìonadh.

Tha fìor dheagh chothroman obrach taobh a-staigh nan roinnean a leanas:

  • foghlam, com-pàirteachadh, tagradh is trèanadh
  • naidheachdan, craoladh agus na meadhanan
  • poileataigs, obair poileasaidh, dioplòmasaidh, an t-seirbheis chatharra agus lagh
  • foillseachadh, cultar, dualchas agus na h-ealainean

Leugh an agallamh againn le Isla Parker, Oifigear Gàidhlig agus Dàimhean Coimhearsnachd an Oilthigh 

Bidh na sgilean daonnachd so-ghluasadach agad agus an Comas Eadar-chultarail agad cuideachd gad chur ann am fìor dheagh shuidheachadh airson roinnean leithid:

  • gnìomhachas, ionmhas agus malairt
  • conaltradh, margaidheachd, sanasachd agus dàimhean poblach
  • cur-seachad, turasachd agus siubhal
  • rannsachadh, leasachadh agus luathachadh iomairt
  • eadar-theangachadh is eadar-mhìneachadh

Seirbheis Dhreuchdan

Tron ùine còmhla rinn, brosnaichidh sinn thu gus na sgilean cosnaidh agad aithneachadh agus a thoirt air adhart.

Tron t-Seirbheis Dhreuchdan an Oilthigh, faodaidh tu na leanas a dhèanamh:

  • faigh comhairle dhreuchdan sònraichte a tha freagarrach airson do chuid ionnsachaidh
  • coinneamhan aon-ri-aon agus agallamhan obrach mas-fhìor a chur air dòigh
  • cothrom fhaighinn air raon de ghoireasan air-loidhne
  • fèilltean dreuchd cuspaireil a fhrithealadh leithid an Fhèis Dhreuchdan Cruthachail is Cultarach
  • faigh cuideachadh le bhith a’ lorg obair fhad ’s a tha thu ag ionnsachadh agus airson timcheall air dà bhliadhna às dèidh dhut ceumnachadh

Tha Seirbheis nan Dreuchdan cuideachd na com-pàirtiche ann am Life After LLC, tachartas pannail far am faigh thu brosnachadh bho dhaoine a cheumnaich bho phrògraman ann an litreachsan, cànanan agus cultaran bho chionn ghoirid.

Faic làrach-lìn Seirbheis nan Dreuchdan

Rannsachadh a bharrachd

Tha na sgilean rannsachaidh leasaichte a thogas tu air prògram ceithir bliadhna, gu sònraichte anns na bliadhnaichean urraim agad, nan stòras luachmhor ma tha thu airson leantainn air adhart ag ionnsachadh aig ìre iar-cheumnach.

Mar as trice ann an Oilthigh Dhùn Èideann bidh sinn a’ tabhann ceum Maighstireachd tro Rannsachadh ann an Ceiltis is Eòlas na h-Alba, agus ann an Litreachas na Beurla.

Mar as trice bidh na prògraman MSc eadar-chuspaireil air a theagasg againn a’ gabhail a-steach:

  • Litreachas agus Ùr-nòsachd: 1900 chun an latha an-diugh
  • Litreachas agus Comann-sòisealta: Sgrìobhadh an t-Soillseachaidh, Ròmansach agus Bhictòrianach
  • Sgrìobhadh Dràma
  • Sgrìobhadh Cruthachail
  • Litreachas Coimeasach
  • Eadar-mheadhan

Tha na prògraman seo na dheagh bhunait airson PhD, ach tha e a cheart cho luachmhor mar theisteanas fa-leth.

A bharrachd air litreachas, sgrùdadh cultarach agus raointean co-cheangailte ris, ullaichidh do cheum thu airson rannsachadh a bharrachd ann an cha mhòr cuspair sam bith ann an daonnachd agus saidheans sòisealta. 

A’ dèanamh tagradh

Mar a nithear tagradh

Feumaidh tu làn iarrtas a chur a-steach tro UCAS (Seirbheis Inntrigidh Oilthighean is Cholaistean - Universities and Colleges Admissions Service) ron cheann-latha iomchaidh.

Stiùireadh mu bhith a’ dèanamh iarrtas tro UCAS (ann am Beurla)

Na dh’fheumas tu gus iarrtas a dhèanamh

Mar phàirt den iarrtas agad, bidh feum agad air:

  • na teisteanasan acadaimigeach agad
  • aithris phearsanta
  • fianais air na sgilean Beurla agad (le teisteanasan iomchaidh)
  • reifreans

Mar a nì sinn taghadh

Ma tha thu air na feumalachdan inntrigidh againn a choileanadh, no ma thathar an dùil gun coilean thu iad ron cheann-latha iomchaidh, thèid an tagradh agad a chur a-steach dhan phròiseas taghaidh againn.

Mar phàirt den phròiseas taghaidh seo, nì sinn lèirmheas air an fhiosrachadh gu lèir a chuireas tu san tagradh UCAS agad nuair a cho-dhùineas sinn cò a thaghas sinn airson a’ phrògraim ceuma seo.

Mar a roghnaicheas sinn tagraichean (ann am Beurla)

Cuin a bu chòir dhut tagradh a dhèanamh

  • Ceann-latha inntrigidh UCAS 2026: 14 Faoilleach 2026 (6:00f GMT)

Is e seo an ceann-latha airson a h-uile tagraiche san RA, san AE agus airson a h-uile tagraiche eadar-nàiseanta airson prògraman nach eil ceangailte ri dotaireachd no lèigh-ainmhidhean.

Gus faighinn a-mach a bheil àiteachan bàna aig prògraman ceuma às dèidh a’ chinn-latha seo, coimhead airson Oilthigh Dhùn Èideann air làrach-lìn UCAS.

Rannsaich ceuman a tha fosgailte air làrach-lìn UCAS (ann am Beurla)

Prìomh chinn-latha agus cinn-amannan tagraidh (ann am Beurla)

Às dèidh dhut tagradh a dhèanamh

Às dèidh dhut tagradh a dhèanamh airson do phrògram ceuma, tha sinn a’ moladh gun toir thu sùil air an fhiosrachadh a leanas gus do chuideachadh le bhith ag ullachadh airson an oilthigh (ann am Beurla):

A’ dèanamh iarrtas mar oileanach eadar-nàiseanta

Mar oileanach eadar-nàiseanta, bidh thu a’ dèanamh iarrtas airson a’ phrògraim ceuma seo tro UCAS. 

Faigh barrachd fiosrachaidh mu bhith a’ dèanamh iarrtas tro UCAS (ann am Beurla)

Bhìosathan agus in-imrich

Mura h-eil còir agad a bhith a’ fuireach san RA, bidh agad ri tagradh a dhèanamh airson bhìosa Oileanaich agus sin fhaighinn ro cheann-latha tòiseachaidh do phrògraim ceuma. 

Faodaidh Seirbheis In-imrich nan Oileanach againn do chuideachadh le pròiseas tagraidh bhìosa nan Oileanach.

A’ cur a-steach airson bhìosa (ann am Beurla)

Àidseantan 

’S e a th’ ann an àidseant foghlaim ach cuideigin a chuidicheas tu leis a’ phròiseas tagraidh mar oileanach eadar-nàiseanta.

Bidh sinn ag obair le àidseantan foghlaim air feadh an t-saoghail agus tha liosta againn de dh’oifisean ionadail dham faod thu fios a chur. 

Faigh fiosrachadh conaltraidh airson àidseant foghlaim (ann am Beurla)

Beatha ann an Dùn Èideann

Na tha na h-oileanaich againn ag ràdh

Saoilidh mi gur e an rud a tha cho sònraichte mu Dhùn Èideann gu bheil uimhir ri dhèanamh ge b’ e dè na rudan anns a bheil ùidh agad! Co-dhiù tha e a’ còrdadh riut a bhith a’ coiseachd, a’ gabhail fois ann an cafaidh, a’ dol a-mach gu sòisealta le caraidean, no rud sam bith eile, cha teirig na roghainnean dhut gu bràth an seo.

- Minju Kim, Ceumanaiche LLC (2024)

Anns a’ bhliadhna mu dheireadh aice mar oileanach ann an Dùn Èideann, bha Minju na Riochdaire Fo-cheum airson Sgoil nan Litreachasan, Cànanan is Cultaran. Còmhla ri Riochdairean Prògraim, tha Riochdairean Fo-cheumnach a’ toirt dhut guth san oilthigh - a’ toirt seachad do bheachdan gus saoghal nan oileanach a leasachadh dhan a h-uile duine. Bidh na dreuchdan aca a’ faighinn taic bho Chomann Oileanaich Oilthigh Dhùn Èideann (EUSA). 

Àiteachan-còmhnaidh

Tha sinn a’ gealltainn gun tèid àite-fuirich an Oilthigh a thabhann do gach oileanach fo-cheum singilte ùr bho thaobh a-muigh Dhùn Èideann. Airson a bhith ion-roghnach, feumaidh tu na slatan-tomhais gu lèir a choileanadh agus iarrtas a dhèanamh airson àite-còmhnaidh ro 16 Lùnastal sa bhliadhna sam bi thu a’ tòiseachadh san Oilthigh.

Làrach-lìn àiteachan-còmhnaidh an oilthigh

Slatan-tomhais airson gealltanas àite-fuirich

Nam b’ fheàrr leat fuireach ann an àite eile, is urrainn dhuinn comhairle a thoirt dhut mu bhith a’ lorg àite-còmhnaidh ann an Dùn Èideann.

Fiosrachadh mu àiteachan-còmhnaidh fuirich bho an Ionad Comhairleachaidh

Comainn agus clubaichean

Tha Comann Oileanaich Oilthigh Dhùn Èideann (EUSA) a’ cumail taic ri còrr is 300 comann is cluba a tha air an stiùireadh le oileanaich, agus bidh e a’ brosnachadh chothroman le carthannasan ionadail tro ionad nan saor-thoileach aige.

’S e an Comunn Ceilteach an comann oileanaich as sine san Oilthigh agus bidh e a’ cur a’ chèilidh bhliadhnail as motha sa bhaile air dòigh.

Tha sinn dealasach mu cheòl, litreachas, òrain agus sgeulachdan, agus bidh sinn gu tric a’ cumail thachartasan airson luchd-obrach, oileanaich agus aoighean a bhios a’ tighinn gus bruidhinn, cluich no gus rannsachadh a thaisbeanadh.

Tha Neach-ealain Traidiseanta agus Sgrìobhadair Gàidhlig air Mhuinntireas againn, neach-ciùil agus sgrìobhadair a bhios ag obair còmhla ri luchd-obrach agus oileanaich air diofar phròiseactan agus thaisbeanaidhean.

Bidh ar Sgrìobhadair air Mhuinntireas ann am Beurla agus Litreachas na h-Alba a’ cur air dòigh ar duaisean sgrìobhaidh bliadhnail do dh’oileanaich. 

Tron bhliadhna, tha na seiseanan buail-a-steach aca a’ toirt dhut cothrom a bhith:

  • a’ co-roinn do chuid obrach
  • a’ faighinn beachdan air ais
  • a’ coinneachadh ri oileanaich eile a tha ri sgrìobhadh
  • a’ faighinn brosnachadh agus beachdan airson obair ùr 

Bidh an Sgrìobhadair air Mhuinntireas cuideachd a’ cumail òraidean agus bùithtean-obrach, le mòran dhiubh a’ gabhail a-steach sgrìobhadairean air aoigheachd. 

Thairis air an lethcheud bliadhna a dh’ fhalbh, bha ar Sgrìobhadairean air mhuinntearas a’ gabhail a-steach:

  • Jenni Fagan
  • Liz Lochhead
  • Sorley Maclean
  • Norman MacCaig
  • Michael Pedersen
  • Alan Warner

Comainn

Clubaichean spòrs 

Cathair-bhaile Dhùn Èideann

’S e àite iongantach a th’ ann an Dùn Èideann, Cathair Litreachais na Cruinne aig UNESCO, airson a bhith ag ionnsachadh, a’ sgrìobhadh, a’ foillseachadh, a’ deasbad agus a’ cluich rosg, bàrdachd agus dràma.

Tha coimhearsnachd Ghàidhlig sa bhaile a tha air a bhith stèidhichte bho chionn fhada cho math ri saoghal cultarach beothail. Mar eisimpleir, tha buidhnean còmhraidh ann gus Gàidhlig a chleachdadh gu sòisealta, fèisean do luchd-ciùil, agus fèis bhliadhnail, Seachdain na Gàidhlig.

A bharrachd air roghainn air leth de thaighean-foillseachaidh, bùithtean-leabhraichean, taighean-cluiche agus taighean-dhealbh, bidh thu ag obair faisg air:

  • Leabharlann Nàiseanta na h-Alba
  • Taighean-tasgaidh Nàiseanta na h-Alba
  • Leabharlann Meadhan Dhùn Èideann
  • Leabharlann Bàrdachd na h-Alba
  • Ionad Sgeulachdan na h-Alba
  • Taigh-tasgaidh nan Sgrìobhadair

Tha ceanglaichean làidir againn ri Fèis Leabhraichean Eadar-nàiseanta Dhùn Èideann, a bhios a’ cur fàilte air mu 1,000 ùghdar dhan bhaile litreachais againn gach bliadhna.

Faigh barrachd fiosrachaidh mu bhith a’ fuireach an Dùn Èideann 

Taic a thaobh slàinte agus sunnd

Bidh cothrom agad air seirbheisean slàinte is sunnd an-asgaidh fad ’s a bhios tu aig an oilthigh ma tha feum agad orra.

Am measg nan seirbheisean taice a tha sinn a’ toirt seachad tha:

  • seirbheis comhairleachaidh nan oileanach
  • ionad-slàinte (ionad-dotair)
  • taic ma tha thu a’ fuireach ann an àite-còmhnaidh an Oilthigh 
  • cuideachadh agus taic shònraichte ma tha ciorram ort no ma tha feum agad air atharrachaidhean mar thoradh air seo

Taic a thaobh slàinte agus sunnd (ann am Beurla)

Conaltradh agus tachartasan

Cuir fios thugainn

Cuir fios thugainn tro sgioba nan ceist againn ma tha ceist sam bith agad mun phrògram seo.

Lean sinn air na meadhanan sòisealta

Sgoil nan Litreachasan, Cànanan is Cultaran

Làithean fosgailte, tachartasan agus tursan

Faigh a-mach cuin a bhios na h-ath làithean fosgailte againn a’ tachairt.

Prògraman ceuma co-cheangailte

This article was published on